پیرو مصوبه‏ی اولین جلسه‌‏ی شورای سیاست‏گذاری همایش افزایش بهره‏‌وری از چاه‏‌های نفت و گاز، به منظور ارتقاء کیفیت و انسجام علمی مطالب مطروحه در همایش، اولین جلسه‏‌ی کمیته‏‌ی علمی-صنعتی متشکل از جمعی از صاحب‏نظران و پیشکسوتان صنعت و اساتید دانشگاه‌ی، در محل سالن جلسات معاونت پژوهشی دانشگاه صنعتی شریف، شنبه مورخ 22 مرداد 1401 برگزار گردید.

در این جلسه، ابتدا جناب آقای دکتر بازارگان به عنوان مجری طرح، رئیس کمیته‏ی علمی-صنعتی، و عضو هیئت علمی دانشکده‌‏ی مهندسی شیمی و نفت به تشریح اهداف، تصویر ساختار همایش و تبیین وظایف اعضای این شورا پرداختند. ایشان پس از عنوان‏ نمودن «جریان‏های واکنشی در محیط متخلخل» به عنوان زمینه‏ی تحقیقاتی، ضمن تأیید سیاست شرکت ملی نفت ایران مبنی بر تمرکز بر فعالیت‏های ازدیاد برداشت چاه‏‌محور، بر اهمیت تشکیل منظم جلسات کمیته‌‏ی علمی-صنعتی به منظور تشخیص موضوعات و تعیین اعضای پنل‏‌های فنی و همین‏طور داوری فناوری‏‌های معرفی ‏شده به دبیرخانه‏‌ی همایش تأکید و از حضور شرکت‏‌های تابعه‌‏ی شرکت ملی نفت ایران، اکتشاف و تولید، چاه‏پیما، تولیدکننده و تأمین‏کننده‌‏ی تجهیز، فناور و دانش‏بنیان استقبال کردند. جناب آقای مهندس درویشی، مدیر مهندسی نفت شرکت پتروپارس نیز، پس از تأکید بر اهمیت ارزیابی و شناخت آسیب، راهکارهای برطرف‏ کردن آسیب به وسیله‏‌ی فناوری را چالش اصلی عنوان کرد و پیشنهاد کرد که همایش بر این متمرکز شود. ایشان اذعان داشتند که شناخت آسیب مهم است اما نه به اندازه‌‏ی مرتفع‏ نمودن آسیب.

جناب آقای مهندس اسدی، مدیر مهندسی نفت شرکت مهندسی و توسعه‏ی نفت، ضمن معرفی این شرکت به عنوان متولی اجرای طرح‏های توسعه‏ی نفت و گاز، به‏کارگیری روش‏های ازدیاد میدان‏محور و چاه‏محور را از سیاست‏ها و تکالیف این شرکت عنوان و از عناوین این همایش استقبال کرد. جناب آقای مهندس رأفت، رئیس هیئت مدیره‏ی شرکت پارت انرژی پارمین، پس از ابراز خشنودی از برگزاری این همایش، یکی از راه‏های ارتقاء کیفیت این رویداد را بیان موفقیت‏ها و دستاوردهای شرکت‏های اکشتاف و تولید و چاه‏پیما عنوان و از انتقال درس‏آموخته به عنوان رکن اصلی فرآیند مدیریت دانش یاد کردند.

جنابان آقایان عسکری و توکلو به نمایندگی از جناب آقای مهندس ضرابی، مدیرعامل شرکت حفاری مپنا نور کیش، این شرکت را به عنوان مجری پروژه‏های EPD معرفی و از این همایش به عنوان مکمل طرح احیای چاه‏های کم‏بازده یاد کردند و این نکته را خاطر نشان کردند که در چنین همایش‏هایی لازم است به جهت حصول درک مشترک بین پیمان‏کار و کارفرما، علاوه بر نقطه‏نظرات کارفرما، به نگرانی‏های پیمانکاران نیز توجه ویژه‏ای شود. ایشان به حضور گسترده‏ی بازی‏گران گوناگون صنعت به عنوان نقطه‏ی قوت این همایش یاد کردند. جناب آقای مهندس صفی‏یار، مدیر مهندسی نفت گروه توسعه‏ی پترو ایران، نیز پس از طرح تجربه‏ی مبسوط این شرکت در اجرای عملیات چاه‏محور، از تعدد موفق عملیات اسیدکاری ماتریکس در میدان گازی پارس جنوبی به عنوان دست‏آورد این شرکت یاد کرد.

جناب آقای دکتر جمشیدی، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف، پس از معرفی خود به عنوان توسعه‏دهنده‏ی نرم‏افزارهای صنعت نفت، از وجود فرهنگ ناصحیح استفاده از نرم‏افزارهای قفل شکسته در صنعت ابراز گله کرد و از لزوم بهره‏مندی از اقبال دانشجویان و جوانان کشور به مهندسی نرم‏افزار برای پیش‏برد توسعه‏ و صادرات نرم‏افزارهای یکپارچه و بومی همچون شبیه‏ساز موفق رتینا یاد کرد. جناب آقای دکتر براتی، معاون نظارت از میادین مشترک شرکت ملی نفت ایران، از اندازه‏گیری جریان سه‏فازی به عنوان یکی از چالش‏های اصلی بالادست یاد و خاطرنشان کرد که علی‏رغم این که حتی یک درصد خطای اندازه‏گیری می‏تواند منجر به تفاوت‏های میلیارددلاری شود، گاهاً تا بیست درصد خطا در اندازه‏گیری جریان دو و سه‏فازی مشاهده می‏شود. ایشان تأکید کردند که تجهیزات سطح‏الارضی از جمله چوک و جداکننده نباید به منظور اندازه‏گیری به کار رود. جناب آقای مهندس میرزائی، مدیر فنی شرکت خدمات فنی میادین آسماری، نیز، پس از ابراز رضایت از حضور اشخاص شناس در این جلسه، به راه‏کارهای بهبود نحوه‏ی دسته‏بندی عناوین‏ مطروحه همایش در پوستر به منظور انسجام مطالب اشاره کرد. ایشان عنوان کردند که این امکان وجود دارد که عناوین تخصصی‏تر شوند؛ برای مثال موضوع Water Shut-Off می‏تواند به Mechanical Water Shut-Off یا Sandstone Mechanical Water Shut-Off تبدیل شود. ایشان در مقام تأیید صحبت‏های دکتر براتی، مبحث پمپ‏های چندفازی را از مسائل مهم صنعت عنوان کردند که لازم است به شکل جدی مورد بحث قرار گیرد.

جناب آقای دکتر شادی‏زاده، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعت نفت، ضمن مطرح‏نمودن لزوم تطابق عنوان فارسی و انگلیسی، بر اهمیت مرزبندی دقیق مباحث مورد بحث در همایش اذعان و بر ضرورت صراحت در تعریف معیارهای کم‏بازده‏بودن چاه و موفقیت عملیات بهره‏دهی تأکید داشتند. ایشان همچنین عنوان کردند که باید مشخص شود آیا مراد از برگزاری این همایش IOR است یا فقط روش‏های انگیزش چاه‏محور و تکنولوژی‏های چاه‏محور مد نظر است. آقای میرزائی و دکتر بازارگان نیز در همین راستا، به ترتیب پیشنهاد گنجاندن عبارت Well Based و Production Enhancement Technologies را به عنوان انگلیسی همایش مطرح نمودند. دکتر شادی‏زاده همچنین معتقد بودند لازم است نقش شرکت‏ها به عنوان طراحان چالش‏ها در این همایش پررنگ‏تر باشد تا قشر دانشگاهی بتوانند با استفاده از دانش خود به رفع آن‏ها کمک کنند. به علاوه، دکتر شادی‏زاده بر بازبینی قوانین حاکمیتی برداشت نفت و لزوم تنظیم مقررات در این حوزه تأکید داشتند.

جناب آقای دکتر هجری، عضو شورای عالی مخازن، ابتدا موضوع التیام آسیب را به عنوان رکن اصلی این همایش مطرح نمودند و از رسوب آسفالتین و وکس به عنوان مثال مبتلا به صنعت یادکردند. ایشان همینطور، بحث و بررسی حفر و نگهداری چاه‏های افقی به ویژه در میادین مشترک را به جهت کاهش هزینه‏های عملیاتی و مهاجرت نفت مطرح کردند. همچنین، دکتر هجری بر اهمیت بحث مدیریت داده و دانش به عنوان راهکاری برای کاهش هزینه‏ها و تهیه‏ی یک بانک داده‏ی مرکزی به منظور دسترسی آسان به اطلاعات میادین تأکید داشتند. به گفته‏ی ایشان، اهمیت این موضوع زمانی دو چندان می‏شود که برخی از ویژگی‏های میادین از جمله خواص سنگ و سیال مشابهت داشته باشند و از تشابه میدان گازی کیش و پارس جنوبی مثال آوردند. جناب آقای دکتر خامه‏چی، عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر، پیشنهاد کردند که عنوان «نشست تخصصی» می‏تواند عنوان مناسبی برای پنل‏های گفتگو باشد. ایشان همچنین معتقد بودند لازم است برخی از مباحث ذیل عنوان تضمین جریان مورد بحث قرار گیرد. برای مثال، موارد مطروحه از طرف دکتر هجری مثل رسوب آسفالین و وکس یا ممانعت میعانات می‏تواند در نشستی تخصصی با این عنوان مورد بحث قرار گیرد که مورد موافقت دکتر هجری قرار گرفت.

سرکار خانم دکتر خرم، دستیار مدیرعامل و جناب آقای مهندس نبوی نماینده‏ی مدیریت مهندسی نفت شرکت نفت و گاز پارس پس از معرفی زمینه‏ی کاری خود، ضمن معرفی این شرکت به عنوان بهره‏‌بردار بیش از 350 حلقه‏ چاه گازی در میدان پارس جنوبی و دیگر میادین گاز، ارتباط موارد مطروحه در پوستر همایش را به نحوی مرتبط با فعالیت‏های اداره‏ی مهندسی بهره‏برداری این شرکت عنوان نمودند. دکتر خرم، این نکته را خاطر نشان کردند که خروجی این همایش بسیار مهم است و لازم است برای برگزاری هر چه بهتر و مداومت برگزاری این همایش، خروجی مناسبی داشته باشد. ایشان از موضوع عدم توفیق پمپ‌‏های درون‌‏چاهی به عنوان یکی از موارد متداول صنعت یاد کردند. دکتر براتی البته، با طرح تعدد موفقیت پمپ‌‏های درون‌‏چاهی، مشکل مربوط به پمپ‌‏ها را عدم تطابق شرایط جریان و مشخصات پمپ عنوان کردند.

جناب آقای مهندس شکوهی، رئیس محترم ارزیابی و نظارت بر آزمایش و تکمیل چاه‏‌های شرکت مدیریت اکتشاف شرکت ملی ایران، ضمن تأکید بر اهمیت استفاده از تکنولوژی ساخت داخل برای افزایش بهره‏وری چاه‏های نفت و گاز، این مهم را عنوان کردند که اکنون شرکت‏های بهره‏بردار به مشکلات چاه و راه‏ حل‏‌های احتمالی واقفند اما به تکنولوژی مذکور دسترسی ندارند. همچنین، ایشان اذعان داشتند که مشبک‏‌کاری و اسیدکاری از جمله عملیات‏‌هایی است که پتانسیل ارتقاء بالایی دارد. به اعتقاد ایشان، تدوین مدل‏‌های جدید قراردادی، می‏تواند مشوق شرکت‏های چاه‏‌پیما برای بهبود کیفیت عملیات شود. جناب آقای مهندس مصطفوی، کارشناس ارشد تعمیر و تکمیل چاه‏‌های این شرکت، همچنین افزودند که لازم است با توجه به ملی‏بودن این همایش، مسائلی مطرح شود که مختص یک میدان خاص نیست و مبتلا به است. به علاوه، به نظر ایشان برای بهبود کیفیت مدیریت تولید لازم است مدیریت یکپارچه باشد و نمی‏تواند مدیریت مخزن و سطح‏الارض را نادیده گرفت. همچنین مشکلات حقوقی و قراردادی فی‏ما‏بین کارفرما و پیمان‏کار به کاهش کیفیت دامن می‏زند.

جناب آقای مهندس خلیلی، مدیرعامل شرکت پارس پترو زاگرس و جناب آقای مهندس حضرتی، مشاور همین شرکت، پس از اذعان اهمیت دسته‏بندی با محوریت نوع مشکل، کلید موفقیت این همایش را در هدایت هر یک از مسائل مطروحه به کمیته‏های تخصصی و بحث و بررسی متعاقب تا رسیدن به راه حل اجرایی دانستند. برای مثال؛ یکی از این مشکلات می‏تواند فرازآوری مصنوعی باشد که منجر به راه‏ حل‏‌هایی با مرکزیت پمپ‌‏های درون‏ چاهی باشد یا چالش‏های حفاری ما را به سمت استفاده از فناوری‏های حفاری یا حفر چاه‏های افقی و هوشمند سوق دهد. همینطور ایشان پیرو صحبت سایر اعضا به اهمیت توسعه و بلوغ مدل‏‌های قراردادی شرکت‏‌های فناور و دانش‌‏بنیان با شرکت ملی نفت ایران اشاره کرد. جناب آقای مهندس کاویانی، نیز، این مهم را متذکر شدند که امکان دسته‏‌بندی به شکل کلی وجود ندارد و چالش‏‌های هر میدان با میدان دیگر متفاوت است.

در نهایت، دکتر جمشیدی به منظور جمع‏بندی مطالب مطروحه در جلسه، پیشنهاد کردند که نشست‏های تخصصی در پنج موضوع «حفاری و سرویس‌‏های مرتبط»، «یکپارچگی چاه»، «سرمایه‏گذاری، مدل قراردادی، و مدیریت داده و دانش»، «انگیزش چاه» و «تضمین جریان» برگزار شود. دکتر بازارگان سپس پیشنهاد کردند که هر یک از اعضا می‏توانند برای مدیریت هر یک از نشست‌‏های فنی داوطلب و بنا به تجاربشان افرادی را برای حضور در این نشست‏‌ها معرفی کنند.